İnternette gezinirken genellikle "çerezler" terimiyle karşılaşırsınız. ^("cookies.")Birçok web sitesi sizi çerez kullanımı hakkında bilgilendirir ve onayınızı ister. Web tarayıcılarının tanımlama bilgilerini yönetmek için birçok ayarı vardır ve tarayıcı eklentileri bile her türlü tanımlama bilgisini engellemekten bahseder. Bu "kurabiyelerin"^("cookies") tam olarak tatlı bir tatlı olmadığını bilseniz de internette ne olduklarını ve amaçlarının ne olduğunu tam olarak bilemeyebilirsiniz. Bu nedenle bu yazımızda çerezlerin ne olduğunu, ne işe yaradıklarını ve nasıl çalıştıklarını ve internette en sık ne tür çerezler kullanıldığını açıklıyoruz. Başlayalım:

İnternetteki çerezler nelerdir?

Çerezler, sizin hakkınızda, web tarayıcınız ve internetteki davranışlarınız hakkında bilgi tutan dosyalardır. PC'nizde veya cihazınızda^{(PC or device)} depolanan ve çevrimiçi deneyiminizi özelleştirmek için web siteleri veya web uygulamaları tarafından kullanılabilen küçük dosyalardır.

Çerezler ne yapar?

Çerezler, bir gönderici (genellikle bir web sitesi veya bir web uygulaması) ile bir alıcı (cihazınız) arasında gönderilir. Bir tanımlama bilgisi gönderen tarafından oluşturulur ve yorumlanır, alıcı ise yalnızca onu tutar ve gönderen isterse geri gönderir.

Web'de gezinirken, gönderen, bir web sitesinin çalıştığı sunucudur ve alıcı, o web sitesini ziyaret eden kullanıcının web tarayıcısıdır. Amaçları, kullanıcıyı tanımlamak, web sitesindeki geçmiş faaliyetlerini kontrol etmek ve bu verilere dayalı olarak uygun içeriği sağlamaktır.

Bir kullanıcı bir web sitesini ilk kez ziyaret ettiğinde, sunucu o kullanıcının web tarayıcısında belirli bir tanımlama bilgisi depolar. ^{(web browser)}Web sitesine sonraki ziyaretlerde, sunucu çerezini ister, okur ve o belirli kullanıcı için web sitesinin belirli bir yapılandırmasını yükler. Çerezleri, web sunucuları tarafından her kullanıcıya uygulanan ve web sunucuları tarafından kullanıcıları tanımlamak için okunan bir etiket gibi düşünebilirsiniz.

Bu tanımlama, gerçek zamanlı kullanıcı verilerinin kritik olduğu web sitelerinde faydalıdır. Örneğin, bir çevrimiçi mağaza^{(online shop)} kullanırken , çerezlerin yardımı olmadan hiçbir şey satın alamazsınız. Mağazalar sizi tanımlayamaz ve alışveriş sepetinizi onlarsız oluşturamazlar çünkü bir web sayfasını her yüklediğinizde, mağaza sizi yeni bir kullanıcı olarak görür ve ziyaretinize sıfırdan başlar.

Bir çerezin içinde ne var?

Her modern web tarayıcısı^{(web browser)} tanımlama bilgilerini destekler ve bunlar yaklaşık 4 KB'lık küçük bir boyuta sahiptir. Bir çerezin yapısını anlamanıza yardımcı olmak için, örnek olarak web sitemiz - Digital Citizen tarafından gönderilen ^{(Digital Citizen)}"cfduid" çerezini kullanalım . Google Chrome kullanarak analiz ettik .

İşte yapısı:

1. Ad^(Name) - çerezin adı.
2. İçerik^(Content) - çerezin içerdiği bilgiler.
3. Etki alanı^(Domain) - bu tanımlama bilgisini kullanan etki alanı.
4. Yol^(Path) - çerezin kullanıldığı alanın sayfası. Yol "/" ise, çerezin tüm web sitesinde kullanıldığı anlamına gelir.
5. Gönder^{(Send for)} - bağlantının tanımlama bilgisini kullanması için ihtiyaç duyduğu güvenlik düzeyi.
6. Komut dosyasına erişilebilir - tanımlama bilgisine ^{(Accessible to script)}HTML dışında başka yollarla erişilip erişilemeyeceğini gösterir .
7. Oluşturuldu^(Created) - çerezin kullanıcının web tarayıcısında^{(web browser)} oluşturulduğu tarih .
8. Sona Eriyor^(Expires) - çerezin süresinin dolduğu ve tarayıcının onu sildiği an.

Kaç çeşit çerez vardır?

Çerez^{(term cookie)} terimi oldukça genel olsa da, bir çerezi kullanmanın birçok yolu vardır. Bu nedenle internette farklı çerez türleri bulunmaktadır. En yaygın türler şunlardır:

• Oturum çerezleri^{(Session cookies)} - en yaygın olanlardan biri. Web tarayıcısı^{(web browser)} kapatılana kadar geçici bellekte bulunurlar . Göz atma oturumunuz^{(browsing session)} bittiğinde tüm bilgileri silindiği için zararlı değildirler .
• Kalıcı çerezler^{(Persistent cookies)} - izleme çerezleri olarak da adlandırılır. Silinene veya son kullanma tarihlerine^{(expiry date)} ulaşana kadar kullanıcının cihazında kalırlar . Kullanıcı hakkında bilgi toplamak, belirli bir web sitesinde belirli bir süre boyunca davranışlarını kaydetmek için kullanılırlar.
• Güvenli tanımlama bilgileri - yalnızca güvenli bir ^{(Secure cookies)}HTTPS bağlantısı^{(HTTPS connection)} kullanıldığında çalışan şifreli bir tanımlama bilgisi . Bu çerezler, bilgilerinin kullanıcı ile aynı ağa bağlı potansiyel bilgisayar korsanları tarafından çalınmamasını sağlamak için kullanılır. Kullanıcı hakkında önemli bilgileri tutarlar ve çoğunlukla kullanıcıların finansal işlemler gerçekleştirdiği web sitelerinde kullanılırlar. Şifreli oldukları için diğer çerez türlerinden çok daha güvenlidirler.
• HttpOnly tanımlama bilgileri - ^{(HttpOnly cookies)}HTTP dışında herhangi bir protokol tarafından kullanılamazlar . Bu tür çerezler, yalnızca onları oluşturan web sitesinin bunları kullanabilmesini sağlar. Yalnızca oturum çerezleri HttpOnly olabilir ve genellikle kullanıcılar için herhangi bir gizlilik veya güvenlik riski^{(privacy or security risks)} oluşturmazlar.
• Üçüncü taraf çerezleri^{(Third-party cookies)} - bu çerezler, onları gönderenden farklı bir alana aittir. Genellikle reklamlarla gönderilirler ve aynı reklam ağını^{(advertising network)} kullanan birden çok web sitesinde bir kullanıcının tarama geçmişini depolayabilirler . Bu çerezler gizliliğinize zarar verebilir, çünkü bazı reklam ağları bunları sizinle ilgili çok fazla veriyi izlemek ve hedefli reklamlar görüntülemek için kullanır.
• Zombi çerezi^{(Zombie cookie)} - silindikten sonra kendilerini yeniden oluşturan çerezler. Genellikle web analitik hizmetleri tarafından kullanılırlar ve aynı bilgisayarda kurulu tarayıcılarda kullanılabildiklerinden tarayıcının dışında depolanırlar. Kendilerini yeniden oluşturmalarının nedeni, kullanıcı çerezleri sildikten sonra verilerin parçalanmasını önlemektir. Web tarayıcısı^{(web browser)} varlıklarını kontrol edemediği için kötü amaçlı amaçlar için de kullanılabilirler . Yalnızca güvenlik ürünleri zombi çerezlerini tanımlayabilir ve bunları kaldırabilir.

Çerezler ne zaman icat edildi ( kısa bir tarihçe^{(concise history)} )?

Temmuz 1994'te^{(July 1994)} Netscape Communications'da^{(Netscape Communications)} bir çalışan bir e-ticaret uygulaması geliştirmek zorunda kaldı. Sunucuyu aşırı yüklemeden alışveriş sepetini^{(shopping cart)} her kullanıcı için tutmanın kolay bir yolunu bulması gerekiyordu , bu yüzden bunu yapmanın en iyi yolunun bu bilgiyi her kullanıcının web tarayıcısında saklamak olduğuna karar verdi. ^{(web browser)}Çerezler zaten BT endüstrisinin^{(IT industry)} farklı alanlarında kullanıldığından, web'de gezinmek için de kullanılabileceğine karar verdi.

Çerezleri kullanan ve destekleyen ilk tarayıcı , Ekim 1994'te ^{(October 1994)}Mosaic Netscape idi . Bir yıl sonra, Internet Explorer 2 de tanımlama bilgilerini destekledi. O zamandan beri, tüm web tarayıcıları çerezler için destek sunmaktadır. Oluşturulmalarının nedeni olumlu olsa da, çerezler artık bazıları etik veya yasal olmayan her türlü amaç için kullanılmaktadır.

Neden her web sitesinde çerezlerle ilgili mesajlar görüyorum?

Avrupa'da^(Europe) yaşıyorsanız veya bir Avrupa ^(Europe)IP adresi^{(IP address)} kullanarak web'de geziniyorsanız, ziyaret ettiğiniz birçok web sitesinde çerez kullanımıyla ilgili istemler görürsünüz. Bu istemler , Avrupa birliğini^{(European union)} oluşturan tüm ülkelerde ve Avrupalı ​​kullanıcıları olan tüm web sitesi ve çevrimiçi hizmetlerde uygulanan ^{(website and online services)}Genel Veri Koruma Yönetmeliği (GDPR) mevzuatı nedeniyle gösterilir.^{(General Data Protection Regulation (GDPR))}

Bu istemlerin amacı, tüm Avrupalı ​​kullanıcıları çerezler, bunların nasıl ve neden kullanıldığı konusunda bilgilendirmek ve açık onaylarını almaktır. Bu istemleri okumanızı ve yalnızca uygun olduğunuz kullanımlara izin vermenizi öneririz.

Web tarayıcınızda web siteleri tarafından saklanan çerezleri nasıl görebilir ve yönetebilirsiniz?

Web tarayıcınızın cihazınızda sakladığı tanımlama bilgilerini nasıl göreceğinizi ve yöneteceğinizi öğrenmek istiyorsanız, tüm büyük web tarayıcılarını kapsayan kılavuzlarımız var. İşte buradalar:

• Google Chrome'da^{(Google Chrome)} saklanan çerezleri görüntülemenin (ve kaldırmanın) 2 yolu
• Mozilla Firefox'ta^{(Mozilla Firefox)} saklanan çerezler nasıl görüntülenir ve kaldırılır
• Microsoft Edge'de^{(Microsoft Edge)} depolanan tanımlama bilgileri nasıl görüntülenir ve kaldırılır
• Opera'da saklanan çerezleri görüntülemenin ve kaldırmanın 2 yolu
• Chrome , Firefox , Edge , Opera ve Internet Explorer'da^{(Opera and Internet Explorer)} üçüncü taraf çerezlerini devre dışı bırakın

Çözüm

Çerezler, her kullanıcıya en faydalı içeriği sağlayarak web sitelerinin daha güçlü olmasını sağladığı için internette yaygın olarak kullanılmaktadır. Bazı durumlarda, web siteleri çerez kullanmadan çalışamaz. Ayrıca web sitelerinin kullanıcıları ve ziyaret ettikleri sayfalar hakkında bilgi edinmelerini sağlar. Ancak, diğer tüm teknolojiler gibi, etik olmayan amaçlar için de kullanılabilirler. Bu nedenle, çerezlerin nasıl çalıştığını ve nasıl kullanıldığını bilmek, internette gezinen herhangi bir dijital vatandaş için faydalı bir beceridir. Çerezler hakkında herhangi bir sorunuz varsa, aşağıya yorum bırakmaktan çekinmeyin.

Simple questions: What are cookies and what do they do?

When browsing the internet, you often enсounter the term "cookies." Many websites inform you about using cookies, and ask for your approval. Web browsers have many settings for managing cookies and even browser add-ons mention blocking cookies of all kinds. Even though you know that these "cookies" are not exactly a sweet dessert, you may not know precisely what they are and what their purpose is on the internet. This is why, in this article, we explain what cookies are, what they do and how they work, and what kind of cookies are most frequently used on the internet. Let's get started:

What are cookies on the internet?

Cookies are files that hold information about you, your web browser and your behavior on the internet. They are tiny files stored on your PC or device, which can be used by websites or web apps to tailor your online experience.

What do cookies do?

Cookies are sent between a sender (usually a website or a web app) and a receiver (your device). A cookie is created and interpreted by the sender, while the receiver only holds it and sends it back if the sender asks for it.

When browsing the web, the sender is the server on which a website runs, and the receiver is the web browser of the user who visits that website. Their purpose is to identify the user, check for his or her past activity on the website and provide appropriate content based on this data.

The first time a user visits a website, the server stores a particular cookie in the web browser of that user. On subsequent visits to the website, the server asks for its cookie, reads it and loads a particular configuration of the website for that specific user. You can think of cookies like a tag applied by web servers to every user, which is read by web servers to identify users.

This identification is beneficial on websites where real-time user data is critical. For example, when using an online shop, you cannot buy anything without the help of cookies. Shops would not be able to identify you and build your shopping cart without them because each time you load a web page, the shop would see you as a new user and start your visit from scratch.

What is inside of a cookie?

Every modern web browser supports cookies, and they have a small size, of roughly 4 KB. To help you understand the structure of a cookie, let's use as an example the "cfduid" cookie sent by our website - Digital Citizen. We analyzed it using Google Chrome.

Here is its structure:

1. Name - the name of the cookie.
2. Content - the information the cookie contains.
3. Domain - the domain using this cookie.
4. Path - the page of the domain where the cookie is used. If the path is "/" it means that the cookie is used across the whole website.
5. Send for - the level of security the connection needs to have to use the cookie.
6. Accessible to script - it shows whether or not the cookie can be accessed through other ways than HTML.
7. Created - the date the cookie was created on the user's web browser.
8. Expires - the moment when the cookie expires and the browser deletes it.

How many types of cookies are there?

Even though the term cookie is rather general, there are many ways a cookie can be used. This is why there are different types of cookies on the internet. The most common types are the following:

• Session cookies - one of the most common. They exist in temporary memory until the web browser is closed. They are not harmful because all their information is deleted when your browsing session is over.
• Persistent cookies - also called tracking cookies. They last on the user's device until they are deleted or reach their expiry date. They are used to gather information about the user, recording his or her behavior on a specific website over a period of time.
• Secure cookies - an encrypted cookie that works only when using a secure HTTPS connection. These cookies are used to ensure that their information cannot be stolen by potential hackers connected to the same network as the user. They keep essential information about the user and are used mostly on websites where users perform financial transactions. Because they are encrypted, they are a lot more secure than other types of cookies.
• HttpOnly cookies - they cannot be used by any protocol other than HTTP. Such cookies ensure that only the website that created them can use them. Only session cookies can be HttpOnly, and they generally do not imply any privacy or security risks for users.
• Third-party cookies - these cookies belong to a different domain, other than the one that sent them. They are usually sent by ads and can store the browsing history of a user across multiple websites that use the same advertising network. These cookies may hurt your privacy because some ad networks use them to track way too much data about you, to display targeted ads.
• Zombie cookie - cookies that recreate themselves after they are deleted. They are generally used by web analytics services and stored outside of the browser because they are available across browsers installed on the same computer. The reason they recreate themselves is to prevent data from becoming fragmented after the user deletes the cookies. They can also be used for malicious purposes because the web browser cannot control their existence. Only security products can identify zombie cookies and remove them.

When were cookies invented (a concise history)?

In July 1994, an employee at Netscape Communications had to develop an e-commerce application. He had to find an easy way to keep the shopping cart for every user, without overloading the server, so he decided that the best way to do this was to store this information in the web browser of every user. Because cookies were already used in different fields of the IT industry, he decided they could also be used for web browsing.

The first browser to use and support cookies was Mosaic Netscape, in October 1994. One year later, Internet Explorer 2 also supported cookies. Since then, all web browsers have offered support for cookies. Even though the reason why they were created is a positive one, cookies are now used for all kinds of purposes, some of which are not ethical or legal.

Why am I seeing messages about cookies on every website?

If you live in Europe, or you are browsing the web using a European IP address, you see prompts about the use of cookies on many websites that you visit. These prompts are shown because of the General Data Protection Regulation (GDPR) legislation that is applied in all the countries that form the European union, and to all the website and online services that have European users.

The purpose of these prompts is to inform all European users about cookies, how they are used and why, and ask for their explicit consent. We recommend that you read these prompts and permit only the uses that you are OK with.

How to see and manage the cookies stored in your web browser by websites

If you want to know how to see and manage the cookies your web browser stores on your device, we have guides that cover all the major web browsers. Here they are:

• 2 ways to view (and remove) the cookies stored in Google Chrome
• How to view and remove the cookies stored in Mozilla Firefox
• How to view and remove the cookies stored in Microsoft Edge
• 2 ways to view and remove the cookies stored in Opera
• Disable third-party cookies in Chrome, Firefox, Edge, Opera and Internet Explorer

Conclusion

Cookies are widely used on the internet because they allow websites to be more powerful by providing the most useful content to every user. In some cases, websites cannot function without using cookies. They also allow websites to learn about their users and the pages they are visiting. However, just like any other technology, they can also be used for unethical purposes. That is why knowing how cookies work and how they are used is a useful skill for any digital citizen browsing the web. If you have any questions about cookies, do not hesitate to leave a comment below.

Related posts

• Chrome, Firefox, Edge ve Opera'te bir proxy sunucusu nasıl ayarlanır?

• Firefox için Make InPrivate or Incognito shortcuts, Chrome, Edge, Opera veya Internet Explorer

• Şifreleri Chrome, Firefox, Opera, Microsoft Edge ve Internet Explorer'dan dışa aktarın

• InPrivate and Incognito sağlar. Özel tarama nedir? Which browser en iyisidir?

• Tarayıcıların özel göz atmayı iyileştirmesi gereken 7 yol (Gizli, InPrivate, vb.)

• Microsoft Edge içinde Takip önleme nasıl kullanılır

• Chrome bir shortcut key ile Go incognito, Edge, Firefox ve Opera

• Tüm büyük web tarayıcılarında Java nasıl etkinleştirilir

• Medyayı Microsoft Edge'deki bir web sayfasından Miracast ile kablosuz bir ekrana yayınlayın

• Microsoft Edge'de sekmeleri yönetmenin 12 yolu

• Chrome, Firefox, Edge ve Opera'de GOGNITO nasıl gidilir?

• Google reklamları profilinizi ve Google reklamlarının sizin hakkınızda neler bildiğini görün

• yakınlaştırmak ve web browser uzaklaştırmaya nasıl

• Windows 10'da hangi tarayıcı pilinizin daha uzun süre dayanmasını sağlar?

• Nasıl, yapılandır almak ve Microsoft Edge uzantıları kaldırmak için

• Sıfırdan bir sistem nasıl kurulur: her şeyi kurmak için en iyi sipariş

• Windows Defender Güvenlik Duvarı ile uygulamaların ve oyunların internete erişmesini engelleyin

• Internet Explorer'ı Windows'tan kaldırdığınızda ne olur?

• Internet Explorer Uygulamasından Tarama Geçmişinizi ve Verilerinizi Nasıl Silebilirsiniz?

• Windows 11 içinde default browser nasıl değiştirilir