Bilgisayarınızda veya başka bir cihazda daha yüksek ayrıcalıklara ihtiyacınız olduğunu söyleyen bir mesajla karşılaştıysanız, “root erişimi” ihtiyacıyla karşılaştınız.

İşletim sistemleri, kullanıcıların ihtiyaç duydukları şeyi yapmalarına izin vermekle, tüm sistemi mahvetmelerine izin vermemek arasında bir denge kurmalıdır. İyi ya da kötü, bir bilgisayara "kök erişiminiz" olduğunda, krallığın anahtarlarına sahipsiniz.

İşletim Sistemleri Soğan Gibidir

İşletim sistemleri ( OS'ler^(OSes) ), tıpkı bir soğan gibi katmanlara sahiptir. Ancak, bir soğanın aksine, işletim sistemlerinin çekirdekleri vardır.

Çekirdek, işletim sisteminin en düşük çekirdek katmanıdır. İşletim sisteminin bu kısmı doğrudan bilgisayarın donanımıyla konuşur. Çekirdek, bilgisayarınız işletim sistemini yüklediğinde yüklenen ilk şeydir. Çekirdek her zaman RAM'de^(RAM) kalır . Çekirdek yanlış giderse, bilgisayar çökecektir. İşletim sisteminin en kritik parçasıdır.

Çekirdeğin etrafında dosya sistemi, aygıt sürücüleri, Uygulama Programlama Arayüzleri^{(Application Programming Interfaces)} ( API'ler^(APIs) ) ve Kullanıcı Arayüzü^{(User Interface)} (UI) gibi çeşitli işletim sistemi bileşenleri bulunur. Kullanıcı arabirimi, sizi, yani kullanıcıyı arka planda çalışan tüm bu işletim sistemi bileşenlerine bağlayan bittir.

Çoğu kullanıcının yalnızca bazı işletim sistemi bileşenlerine ve yalnızca değişen kapsamlara erişmesi gerekir, bu nedenle işletim sistemlerinin "ayrıcalık" düzeyleri vardır.

İşletim Sistemi Ayrıcalıklarının Temelleri

Tıpkı gerçek hayatta olduğu gibi, bir işletim sisteminde belirli ayrıcalıklara sahip olmak, daha düşük ayrıcalıklara sahip kullanıcıların sahip olmadığı şeylere erişim sağlamak anlamına gelir. Erişim çeşitli şekillerde kısıtlanabilir. Yaygın bir kısıtlama, dosya sistemi erişimidir. Yalnızca belirli veriler söz konusu olduğunda "okuma" ayrıcalıklarına sahip olabilirsiniz; bu, bu dosyaları açıp okuyabileceğiniz, ancak hiçbir şekilde değiştiremeyeceğiniz anlamına gelir. Bunu yapmak için “yazma” ayrıcalıklarına ihtiyacınız olacaktır.

Bazı veri türleri size hiç "okuma" ayrıcalığı vermeyebilir. Örneğin, herkese açık bir bilgisayarın kullanıcılara yalnızca personelin görmesi gereken verilere erişim vermesini istemezsiniz.

Diğer yaygın kısıtlamalar, bilgisayar ayarları ve yazılım kurulumu ile ilgilidir. Farklı ayrıcalık seviyeleri kullanılarak, kullanıcıların uygulamaları yüklemesi veya kaldırması ve sistem duvar kağıdı gibi şeyleri değiştirmesi engellenebilir.

Kök Erişimine^{(Root Access)} Sahip Olmak En Yüksek^(Highest) Ayrıcalıktır

"Kök erişimine" sahip olmak, bilgisayarda mümkün olan en yüksek ayrıcalığa sahip olmak anlamına gelir. Hiçbir dosya veya veri sizden gizlenmez. Kök kullanıcılar, işletim sisteminin herhangi bir yönünü değiştirebilir.

Kök kullanıcının aynı ayrıcalıklarla çalıştırdığı herhangi bir uygulama, bir kök kullanıcının yapabileceği her şeyi yapabilir. Kök erişimi, birçok sorunu çözmek ve genel bilgisayar bakımı için gereklidir.

Kök kullanıcı için başka bir terim "yönetici"dir, ancak bazı durumlarda bir yönetici hesabı, işletim sistemine ve işlerin özel olarak nasıl yapılandırıldığına bağlı olarak kök hesaptan biraz daha düşük ayrıcalıklara sahip olabilir. Çoğu durumda, yönetici ayrıcalıkları ve kök ayrıcalıkları birbirinin yerine kullanılabilen terimlerdir.

Linux Kullanıcı Ayrıcalık Düzeyleri

Linux ve diğer “ Unix benzeri^(Unix-like) ” işletim sistemlerinin kök hesaplara özel bir yaklaşımı vardır. Linux'ta^(Linux) her zaman işletim sistemini ilk kurduğunuzda oluşturulan en az bir kök hesap vardır . Varsayılan olarak bu hesap, günlük kullanıma yönelik bir kullanıcı hesabı değildir. Bunun yerine, normal bir kullanıcının root erişimi gerektiren bir şey yapması gerektiğinde, görevi gerçekleştirmek için ayrıcalıkları geçici olarak yükselten ve ardından normal kullanıcı ayrıcalık seviyelerine geri dönen bir kullanıcı adı ve parola sağlamaları gerekir.

Kullanıcılar, metin tabanlı bir arayüz olan Linus Terminal'i^{(Linus Terminal)} kullanarak, "superuser do" ifadesinin kısaltması olan "sudo" komutunu kullanabilirler. ”^{(” Any)} Sudo'yu izleyen herhangi bir komut, kök ayrıcalıklarıyla yürütülür ve bir kez daha parola sağlamanız gerekir.

Windows ve macOS Kullanıcı Ayrıcalık Düzeyleri^{(User Privilege Levels)}

Yıllar boyunca Microsoft Windows , kök ayrıcalıklarına karşı daha rahat bir tavır sergiledi. Birincil kullanıcı hesabı aynı zamanda yönetici hesabıydı, yani Linux^(Linux) yaklaşımından aynı düzeyde doğal güvenlik istiyorsanız, bazı şeyleri manuel olarak değiştirmeniz gerekiyordu .

Microsoft Windows'un^{(Microsoft Windows)} modern sürümlerinde, yönetici ayrıcalıkları gerektiren eylemler bir Windows Kullanıcı Hesabı Denetimi^{(Windows User Account Control)} ( UAC ) istemini tetikler ve yönetici parolasını sağlamanız gerekir. Ayrıca yönetici ayrıcalıklarıyla belirli uygulamaları başlatabilirsiniz. Örneğin, Komut İstemi'ni^{(Command Prompt)} veya Windows Terminalini^{(Windows Terminal)} yönetici ayrıcalıklarıyla başlatabilirsiniz ve oturumun uzunluğu için tekrar tekrar bir parola sağlamanız gerekmez.

Apple'ın macOS'u, Linux gibi , Unix benzeri bir işletim sistemidir ve normal kullanım dışında bir şey yapmaya çalıştığınızda işlem başına ayrıcalık yükseltmesi gerektirir. macOS'te, kök kullanıcı parolasıyla sistem ayarlarının kilidini açmanıza ve işiniz bittiğinde bunları tekrar kilitlemenize olanak tanıyan küçük kilit simgeleri göreceksiniz.

Varsayılan olarak macOS, izinlerle Windows'a^(Windows) göre biraz daha agresiftir . Örneğin, bir uygulamanın çıkarılabilir bir sürücüdeki verilere erişmesi gerekiyorsa, macOS ilk seferde bunun uygun olup olmadığını sorar.

Android Telefonlarda Kök Erişimi

Sistem yöneticisi olmayan çoğu kişi, ilk olarak Android akıllı telefonlar ve tabletler bağlamında "kök erişimi" veya "köklenme" fikriyle karşılaştı. Android açık kaynaklı bir işletim sistemi olsa da, Samsung ve OnePlus gibi neredeyse tüm ^(OnePlus)Android telefon üreticileri , müşterilerine telefonlarına root erişimi vermiyor. Bunun yerine, telefonun donanımına düşük düzeyde erişim sağlayamayan özel kullanıcı hesapları vardır. Yani bir PC'den farklı olarak, Android telefonunuzdaki işletim sistemini değiştiremez veya telefon üreticisinin açıkça izin vermediği sistem değişiklikleri yapamazsınız.

Birçok telefonda, bir köklendirme uygulaması çalıştırılarak kök erişimi elde edilebilir, ancak bazı cihazlar, bir bilgisayar ve Android Hata Ayıklama Köprüsü^{(Android Debug Bridge)} ( ADB ) kullanılarak biraz ilgili bir köklendirme işlemi gerektirir . Android cihazlarını rootlamak için çeşitli tek tıklamalı root yöntemlerinden veya öğreticilerinden birini kullanarak , telefonunuza root erişimi sağlayabilirsiniz.

Buradan, sağlayıcı bloatware'ini kaldırmak ve telefon üreticisinin erişiminizden uzak tutmak istediği şeyleri devre dışı bırakmak veya etkinleştirmek de dahil olmak üzere, cihazın neredeyse her yönünü değiştirebilirsiniz. İşletim sistemini tamamen değiştirmek istiyorsanız, bir Android telefonu köklendirmek de ilk adımdır. ^(Android)Bu , üreticiye özel arayüzler olmadan Android'in^(Android) en son sürümünü , özel ROM'ları^(ROMs) ve hatta stok Android'i^(Android) (bir Google Nexus telefonu gibi) içerebilir. ^{(Google Nexus)}Cihazınızı köklendirerek ve önyükleyicisinin kilidini açarak alternatif bir bellenim dünyası açarsınız.

Popüler uygulamalar, riski size ait olmak üzere kullandığınız SuperSu ve Magisk'i içerir. ^(Magisk)Alternatif olarak, telefon modelinizin diğer sahiplerinin köklenme ile nasıl başa çıktığını okuyarak Android forumlarında biraz zaman geçirin .

“Jailbreak” iOS Cihazları

Android telefonlar size kutunun dışında root erişimi vermese de, Android ,^(Android) root izinleri olmasa bile genellikle iOS'tan çok daha az kısıtlayıcıdır. Örneğin, bir Android telefonda, üçüncü taraf uygulama mağazalarından uygulamaların yüklenmesini kolayca etkinleştirebilir ve ^(Android)Google Play Store'da^{(Google Play Store)} olmasa bile istediğinizi yükleyebilirsiniz .

iOS'ta^(Android) , Apple'ın^(Apple) onaylamadığı herhangi bir uygulama, " jailbreak "^{(jailbreaking)} uygulamasının devreye girdiği yerde erişilemez. önlemler, istismarlar kullanılarak kırılmalıdır.

Kök Erişiminin Tehlikeleri

İPhone'lar ve Android akıllı telefonlar gibi cihazlar söz konusu olduğunda, köklendirme sırasında dikkate alınması gereken önemli bir konu, garantinizi geçersiz kılabileceğidir. Bu özellikle endişe vericidir, çünkü yanlış giden bir köklenme veya jailbreak, cihazınızı kalıcı olarak bloke edebilir; bu, üreticinin ödeme yapsanız bile düzeltmeye isteksiz olabileceği bir şeydir.

Kişisel bilgisayarlarda, sorunlar farklıdır. Yanlış kullanıcılara veya uygulamalara yanlışlıkla root erişimi vermek istemezsiniz. İster^(Whether) telefonda ister bilgisayarda, kötü amaçlı yazılımlara kök erişimi verme şansınız da vardır ve bu bir felaket olabilir ve sistem dosyalarınızı tehlikeye atabilir. Bu nedenle, köklü bir cihazda bir virüsten koruma paketi kullanmak çok önemlidir.

^(Suppose)Kök erişimi kazandığınızı ve özel ROM'ları yüklemeye başladığınızı ^(ROMs)varsayalım . Bu durumda, optimizasyonların çoğu özel ROM'lara^(ROMs) sahip köklü cihazlarda bulunmadığından, cihazınızın özel özelliklerine erişimi kaybedebilir ve daha kötü termal yönetim veya pil ömrü görebilirsiniz . Bazı kullanıcılar, CPU^(CPU) ve GPU'nun^(GPU) üreticinin teknik özelliklerinin ötesine geçtiği ve telefona potansiyel olarak zarar verdiği köklü cihazlarında hız aşırtma gerçekleştirir .

Cihazınızı Kökten Çıkarma

Kök erişiminizi kaldırmak isterseniz ne olur? Cihazınızın hala çalıştığını varsayarak, onu "kökünü kaldırabilir" veya "jailbreak işlemini kaldırabilir" ve OEM ROM'u^{(OEM ROM)} cihaza geri yüklemeyi içeren orijinal durumuna geri döndürebilirsiniz. Bunu, cihazınızı satmadan veya başkasına vermeden önce ve mümkünse garanti iadesini denemeden önce yapmak istersiniz.

Köklü bir telefona sahip olmak güçlendirici ve özgürleştirici olabilir, ancak aynı zamanda uzun bir risk ve uyarı listesiyle birlikte gelir, bu yüzden buna değip değmediğini dikkatlice düşünün.

What Does “Root Access” Mean on PCs and Smartphones?

If you’ve ever run into a messagе on your сomрuter or other device telling yoυ thаt you need higher privileges, you’ve encountеred the need for “root access.”

Operating systems have to strike a balance between letting users do what they need to but without letting them mess up the entire system. For better or worse, when you have “root access” to a computer, you have the keys to the kingdom.

Operating Systems Are Like Onions

Operating systems (OSes) have layers, just like an onion. However, unlike an onion, operating systems have kernels.

The kernel is the lowest core layer of the OS. This part of the operating system talks directly to the computer’s hardware. The kernel is the first thing that loads when your computer loads the operating system. The kernel always remains in RAM. If the kernel goes wrong, the computer will crash. It’s the most critical part of the operating system.

Around the kernel are various OS components such as the file system, device drivers, Application Programming Interfaces (APIs), and User Interface (UI). The UI is the bit that connects you, the user, to all of those OS components working in the background.

Most users only need access to some of the OS components, and only to varying extents, which is why operating systems have “privilege” levels.

The Basics of OS Privileges

Just as in real life, having certain privileges in an operating system means getting access to things that users with lower privileges don’t. Access can be restricted in several ways. A common restriction is file system access. You may only have “read” privileges when it comes to specific data, which means that you can open those files and read them, but you can’t change them in any way. To do that, you’d need “write” privileges.

Some types of data may give you no “read” privileges at all. For example, you wouldn’t want a public computer to give users access to data that only staff is meant to see.

Other common restrictions relate to computer settings and software installation. Using different privilege levels, users can be prevented from installing or removing applications and changing things like the system wallpaper.

To Have Root Access is the Highest Privilege

Having “root access” means having the highest privilege possible on the computer. No files or data is hidden from you. Root users can change any aspect of the operating system.

Any application that the root user runs with the same privileges can do anything that a root user can. Root access is essential to fixing many problems and general computer maintenance.

Another term for a root user is “administrator,” although in some cases, an administrator account can have slightly lower privileges than the root account, depending on the operating system and how things are specifically configured. In most cases, admin privileges and root privileges are interchangeable terms.

Linux User Privilege Levels

Linux and other “Unix-like” operating systems have a specific approach to root accounts. There is always at least one root account in Linux, created when you first install the operating system. By default, this account is not a user account meant for daily use. Instead, whenever a regular user needs to do something that requires root access, they have to provide a username and password, which temporarily elevates privileges to accomplish the task and then drops back down to normal user privilege levels.

Using the Linus Terminal, a text-based interface, users can use the command “sudo,” which is short for “superuser do.” Any command that follows sudo executes with root privileges, and you’ll have to provide a password once again.

Windows and macOS User Privilege Levels

For years Microsoft Windows had a more laid-back attitude to root privileges. The primary user account was also the administrator account, meaning you had to manually change things if you wanted the same level of inherent safety from the Linux approach.

In modern versions of Microsoft Windows, actions that require admin privileges will trigger a Windows User Account Control (UAC) prompt, and you’ll have to provide the administrator password. You can also launch specific applications with administrator privileges. For example, you can launch the Command Prompt or Windows Terminal with admin privileges and won’t have to provide a password for the length of the session repeatedly.

Apple’s macOS is, like Linux, a Unix-like operating system and requires a per-operation privilege elevation whenever you try to do something outside of regular use. In macOS, you’ll notice little lock icons, which let you unlock system settings with the root user password and then lock them again once you’re done.

By default, macOS is a little more aggressive with permissions than Windows. For example, if an app needs to access data on a removable drive, macOS will ask you if that’s okay the first time.

Root Access on Android Phones

Most people who aren’t system administrators first encountered the idea of “root access” or “rooting” in the context of Android smartphones and tablets. While Android is an open-source operating system, almost all Android phone manufacturers like Samsung and OnePlus don’t give their customers root access to their phones. Instead, they have special user accounts that can’t get low-level access to the phone’s hardware. So unlike a PC, you can’t change the operating system on your Android phone or make system changes that aren’t explicitly allowed by the phone manufacturer.

On many phones, root access can be gained by running a rooting app, but some devices require a somewhat involved rooting process using a computer and the Android Debug Bridge (ADB). By using one of the various one-click root methods or tutorials to root Android devices, you can get root access to your phone.

From here, you can change virtually any aspect of the device, including removing provider bloatware and disabling or enabling things the phone manufacturer wanted to keep out of your reach. Rooting an Android phone is also the first step if you want to replace the operating system completely. This can include the latest version of Android, custom ROMs, and even stock Android (like a Google Nexus phone) without the manufacturer-specific interfaces. You open up a world of alternative firmware by rooting your device and unlocking its bootloader.

Popular apps include SuperSu and Magisk, which you use at your own risk. Alternatively, spend some time on Android forums, reading about how other owners of your phone model have fared with rooting.

“Jailbreaking” iOS Devices

While Android phones don’t give you root access out of the box, Android is generally much less restrictive than iOS, even without root permissions. For example, on an Android phone, you can easily enable the installation of applications from third-party app stores and install whatever you like, even if it’s not in the Google Play Store.

On iOS, any app that Apple doesn’t approve of is simply out of reach, where the practice of “jailbreaking” comes in. The result of jailbreaking is much the same as rooting on an Android phone, but the difference is that iOS security measures must be broken using exploits.

The Dangers of Root Access

When it comes to devices like iPhones and Android smartphones, one crucial issue to consider when rooting is that it may invalidate your warranty. This is particularly worrying since a rooting or jailbreak that goes wrong can permanently brick your device, something the manufacturer may be unwilling to fix, even if you pay them.

On personal computers, the issues are different. You don’t want to give the wrong users or applications root access accidentally. Whether on a phone or computer, there’s also a chance that you may give malware root access, and that can be a catastrophe and places your system files in danger. This is why using an antivirus package is crucial on a rooted device.

Suppose you gain root access and start installing custom ROMs. In that case, you may lose access to special features of your device and see worse thermal management or battery life, as many of the optimizations aren’t present on rooted devices with custom ROMs. Some users perform overclocking on their rooted device, where the CPU and GPU are pushed beyond the manufacturer’s specifications, potentially damaging the phone.

Unrooting Your Device

What if you want to uninstall your root access? Assuming that your device still works, you can “unroot” or “un-jailbreak” it and return it to its original state, which includes flashing the OEM ROM back onto the device. You’d want to do this before selling or giving away your device, and you want to do it before trying to do a warranty return, if at all possible.

Having a rooted phone can be empowering and liberating, but it also comes with a long list of risks and caveats, so think carefully about whether it’s worth it.

Related posts

• Photoshop'ta "Çalışma Diskleri Dolu" Hatası Nasıl Düzeltilir

• “Windows Kaynak Koruması İstenen İşlemi Gerçekleştiremedi” Hatası Nasıl Onarılır

• Google Chrome'da "Sunucu IP Adresi Bulunamadı" Hatası Nasıl Düzeltilir

• “Kaynak Dosyadan veya Diskten Okunamıyor” Hatasını Düzeltin

• Windows'ta “d3dx9_43.dll Eksik” Hatası Nasıl Onarılır

• “Desteklenmeyen kablosuz ağ aygıtı algılandı. Sistem Durduruldu” Hatası

• Google Chrome'da "Err_empty_response" Hatası Nasıl Düzeltilir

• Fire TV Stick “Fire TV” veya “Amazon” Logosuna mı takıldı? Denenecek 8 Düzeltme

• “D3D Cihazı Oluşturulamadı” Hatası Nasıl Düzeltilir

• Windows'ta "Güncellemeleri Tamamlayamadık" Hatası Nasıl Düzeltilir

• Google Chrome'da "Ağ Değişikliği Algılandı" Hatası Nasıl Düzeltilir

• “OK Google” veya “Hey Google” Sorunları Nasıl Giderilir

• HBO Max'in "Başlık Oynatılamaz" Hatası Nasıl Düzeltilir

• Windows'ta “Bu Konumda Kaydetme İzniniz Yok” Hatasını Düzeltmenin 8 Yolu

• “Windows Ağ Bağdaştırıcınız İçin Bir Sürücü Bulamadı” Hatası Nasıl Onarılır

• Google Chrome'da "Sayfa Yanıt Vermiyor" Hatası Nasıl Düzeltilir

• Snapchat'in “Yüklemek için Dokunun” Sorunu Nasıl Onarılır

• “Java Sanal Makinesi Oluşturulamadı” Hatası Nasıl Düzeltilir

• Elektronik Satın Aldığınızda OEM Ne Anlama Geliyor?

• Steam “İçerik Dosyası Kilitlendi” Hatası Nasıl Onarılır