Mükemmel XKCD^(XKCD) web çizgi romanından yukarıdaki çizgi romanı düşünün . Sandalyedeki tembel adam, arkadaşının kendilerine bir sandviç yapmasını istiyor, ancak onlara bunu yaptıracak yetkileri yok. Yani, güçlü sudo komutunu çağırana kadar. Bundan sonra, bir şekilde bir sandviç yapılacaktır. 

Sudo'yu gerçek hayatta bir kişi üzerinde denemek muhtemelen o kadar etkili olmayacak olsa da, Linux dünyasındaki her engeli aşan sihirli komuttur . sudo nedir? Neden var? Cevap, Linux'un^(Linux) izinleri nasıl ele aldığında yatmaktadır .

Linux Kullanıcı İzinlerini^{(Linux User Permissions)} Anlama

Linux , izinleri nasıl işlediğinden dolayı güvenli bir işletim sistemi olarak kabul edilir. macOS ( Linux^(Linux) ile bir atayı paylaşan ) ve Windows gibi işletim sistemleri artık bu açıdan Linux'a^(Linux) daha çok benziyor olsa da, Açık Kaynak^{(Open Source)} işletim sistemi hala biraz benzersiz.

Linux'un izinleri nasıl ele aldığını anlamak, sudo komutuyla baş etmeyi çok daha kolaylaştırır. Tüm modern işletim sistemlerinin bir "yönetici" veya "kök" kullanıcı izinleri düzeyi vardır. Bir yönetici veya kök hesabınız varsa, herhangi bir ayarı değiştirebilir, herhangi bir veriyi silebilir ve genellikle bilgisayarla istediğinizi yapabilirsiniz. 

Bu, muhtemelen yapmamanız gereken, veri kaybına veya tam bir silme ve yeniden yükleme ihtiyacına yol açabilecek şeyleri içerir.

Linux , kök kullanıcı düzeyindeki izinleri varsayılan yapmaz. Bunun yerine, hesabınız, izin seviyenizi yükseltmeden sistemin gerçekten hassas kısımlarına erişemez. Bu, grafiksel bir arayüz kullanarak olağan dışı bir şey yapmak istediğinizde sistemin yönetici şifresini girmenizi isteyeceği anlamına gelir. 

Ancak, işleri halletmek için Terminal komut satırını kullanmak istediğinizde , sudo bu konuda en güvenli ve en etkili yoldur.

Sudo ve Terminal

Linux'ta^(Linux) kendinize yükseltilmiş izinler vermenin iki yolu vardır . Biri, kalıcı olarak kök kullanıcı olarak oturum açmaktır. Bununla ilgili sorun, bilgisayara erişebilen herhangi birinin hasara yol açabilmesi ve sizin bile bunu kazara yapabilmenizdir. Sudo , onu takip eden belirli komutları yürütmek için izinlerinizi yalnızca kısa bir süre için yükseltir.

Sudo Sözdizimi

Sudo'nun sözdizimi (komutun biçimi) basittir. Basitçe^(Simply) “sudo” yazıp ardından yürütmek istediğiniz komutu yazın.

Örneğin, "sudo apt-get update", ilgili dosyada listelenen tüm uygulama havuzlarını güncelleyecektir. Sudo olmadan çalıştırmayı denerseniz, izniniz olmadığını söyleyen bir hata mesajı alırsınız. Bu arada, bu genellikle favori Linux^(Linux) dağıtımınızın  yeni bir kurulumundan sonra çalıştırmak isteyeceğiniz ilk sudo komutudur .

Sudo'daki "Su"

Sudo'daki "su", "süper kullanıcı"nın kısaltmasıdır ve bağımsız bir komuttur. "su" komutu, sudo'nun sizi hangi kullanıcının ayrıcalıklarına yükselteceğini değiştirmenize olanak tanır. 

Sudo sizi geçici olarak root'a yükseltse de, su sizi uygun ayrıcalıklara sahip başka bir kullanıcıya değiştirir. Bu önemsiz bir ayrım gibi görünebilir, ancak sudo'nun bir kullanıcıyı yükselttiği hesabı değiştirmek için iyi nedenler vardır. 

Her^(First) şeyden önce, hesabı değiştirmek, normal kullanıcıların root şifresini bilmediği anlamına gelir. İkincisi, tüm sudo komutlarının bir günlüğü vardır; bu, sistem yöneticisinin (kök) su komutlarını kimin verdiğine bakabileceği anlamına gelir.

su sözdizimi esasen sudo ile aynıdır:

KULLANICI ADI -c KOMUT^{(Su USERNAME -c COMMAND)}

USERNAME'i^{(Replace USERNAME)} komutu çalıştırmak için istediğiniz kullanıcıyla ve COMMAND'ı^(COMMAND) yürütmek istediğiniz Linux komutuyla değiştirin .^(Linux)

Başka bir kullanıcı olarak birden çok komut çalıştırmak istiyorsanız, şunu kullanın:

KULLANICI^{(Su USER)}

USER'ı^{(Replace USER)} istenen kullanıcı hesabı kimliğiyle değiştirin.

Su'yu tek başına kullanırsanız, siz "çıkış" komutunu kullanana kadar Linux diğer kullanıcı hesabına geçecektir. ^(Linux)Bunu veya o oturumda terminale erişecek bir sonraki kullanıcının yüksek izinlere sahip olacağını hatırlamak önemlidir. Bu nedenle genellikle su yerine sudo kullanmak daha iyidir.

Sudo Zaman Sınırı

Bir sudo komutunu ilk kullandığınızda, bir parola girmeniz gerekecektir. Ardından, bu şifre 15 dakika boyunca geçerli kalacaktır. Bu varsayılanı, sudo visudo komutunu^{(sudo visudo)} çalıştırarak ve “timestamp_timeout=” değerini daha uzun veya daha kısa bir değerle değiştirerek değiştirebilirsiniz. Ancak, bir sudo parolasının geçerliliğini uzatmak veya kısaltmak için iyi bir nedeniniz yoksa bunu yapmanızı önermiyoruz.

Sudo Seçenek Anahtarları

Sudo sözdizimi basit olmasına rağmen, birkaç anahtar hakkında bilgi sahibi olmaya değer. Bu komutlar ek bilgiler açar veya sudo oturumunu kontrol etmenize yardımcı olur:

• -h size sudo için sözdizimi ve komut bilgilerini gösterir.
• -V , makinenizde sudo için geçerli sürümü görüntüler.
• -v , saati yeniden başlatarak sudo zaman sınırını yeniler.
• -l kullanıcı ayrıcalıklarını listeler.
• -k , mevcut sudo oturumunu hemen keserek yükseltilmiş ayrıcalıkları kaldırır.

Sudo'da yerleşik olarak bulunan daha birçok seçenek vardır ve hepsini yukarıda listelenen ilk -h anahtarını kullanarak görebilirsiniz.

Yukarıdaki ekran görüntüsü, yardım seçeneğini kullandığınızda ortaya çıkan sonuçtur.

Faydalı Sudo Komutları

Peki her Linux^(Linux) kullanıcısı sudo tarafından yetkilendirilen hangi komutları bilmeli? Sudo apt-get güncellemesini zaten ele aldık, ancak bunları da not edin:

• Sudo apt-get upgrade , kurulu tüm paketleri yükseltir.
• Sudo apt-get install <package-name> seçtiğiniz yazılımı yükler; sadece kurmak istediğiniz paket adını değiştirin.
• Paket adını bilmiyorsanız, dpkg –list kullanın .
• Yüklü bir paketi terminalden kaldırmak istiyorsanız, sudo apt-get remove <package-name kullanın (yine söz konusu belirli paket adını değiştirerek).

Bunlar muhtemelen kullanmanız gereken ilk sudo komutlarıdır, ancak yukarıda öğrendiğiniz gibi herhangi bir komut Sudo'yu takip edebilir, ancak yalnızca onunla daha yüksek ayrıcalıklara ihtiyaç duyanları kullanmalısınız.

What Is Sudo in Linux and How To Use It

Consider the above сomic from the excellent XKCD webcomic. The lazy fellow in the chair wants their friend to make them a sandwіch, but they lack the authority to make them do it. That is, until he invokes the mighty sυdo command. After which, a sandwich will be made one way or another. 

While trying sudo on a person in real life probably won’t be as effective, it’s the magic command that gets past every roadblock in the world of Linux. What is sudo? Why does it even exist? The answer lies in how Linux handles permissions.

Understanding Linux User Permissions

Linux is considered a secure operating system due to how it handles permissions. While operating systems such as macOS (which shared an ancestor with Linux) and Windows are now more like Linux in this regard, the Open Source operating system is still somewhat unique.

Understanding how Linux handles permissions makes it a lot easier to get your head around the sudo command. All modern operating systems have an “administrator” or “root” user permissions level. If you have an admin or root account, you can change any setting, delete any data and generally do whatever you like with the computer. 

That includes things that you probably shouldn’t do that can lead to data loss or the need for a complete wipe and reinstallation.

Linux doesn’t make root user level permissions the default. Instead, your account can’t get at the really sensitive parts of the system without elevating your permission level. That means the system will ask you to enter the administrator password when you want to do something out of the ordinary using a graphical interface. 

However, when you want to use the Terminal command line to get things done, sudo is the safest and most efficient way to go about it.

Sudo and the Terminal

There are two ways to give yourself elevated permissions in Linux. One is to log in as the root user permanently. The problem with this is that anyone else who may access the computer can wreak havoc, and even you can do it by accident. Sudo elevates your permissions only for a short time to execute the specific commands that follow it.

Sudo Syntax

Sudo’s syntax (the command’s format) is simple. Simply type “sudo” followed by the command you want to execute.

For example, “sudo apt-get update” will update all of the app repositories listed in the relevant file. If you tried to run it without sudo, you’d get an error message telling you that you don’t have permission. Incidentally, this is generally the first sudo command you’ll want to run after a fresh installation of your favorite Linux distro. 

The “Su” in Sudo

The “su” in sudo is short for “superuser” and it is a standalone command. The “su” command lets you change which user’s privileges sudo elevates you to. 

Although sudo elevates you to root temporarily, su changes you to another user with suitable privileges. That may seem like an unimportant distinction, but there are good reasons to change the account that sudo elevates a user to. 

First of all, changing the account means that regular users don’t know the root password. Second, there’s a log of all sudo commands, which means that the system administrator (root) can look up who issued su commands.

The syntax for su is essentially the same as sudo:

Su USERNAME -c COMMAND

Replace USERNAME with the desired user to run the command and COMMAND with the Linux command you want to execute.

If you want to run multiple commands as another user, simply use:

Su USER

Replace USER with the desired user account identity.

If you use su by itself, Linux will switch to the other user account until you use the command “exit.” It’s important to remember this or the next user to access the terminal in that session will still have elevated permissions. This is why it’s generally better to use sudo rather than su.

The Sudo Time Limit

The first time that you use a sudo command, you’ll have to enter a password. Then, that password will remain valid for 15 minutes. You can change this default by running the command sudo visudo and changing “timestamp_timeout=” to a longer or shorter value. However, we don’t recommend you do this unless you have a good reason to extend or shorten how long a sudo password remains valid.

Sudo Option Switches

Although the sudo syntax is simple, several switches are worth knowing about. These commands open up additional information or help you control the sudo session:

• -h shows you syntax and command information for sudo.
• -V displays the current version for sudo on your machine.
• -v refreshes the sudo time limit, restarting the clock.
• -l lists user privileges.
• -k kills the current sudo session immediately, removing elevated privileges.

There are many more options built into sudo, and you can see them all using the first -h switch listed above.

The above screenshot is what results when you use the help option.

Useful Sudo Commands

So which commands empowered by sudo should every Linux user know? We’ve already covered sudo apt-get update, but take a note of these as well:

• Sudo apt-get upgrade will upgrade all installed packages.
• Sudo apt-get install <package-name> installs software of your choice; just change the package name to the one you want to install.
• If you don’t know the package name, use dpkg –list.
• If you want to remove an installed package from the terminal, use sudo apt-get remove <package-name (again substituting the specific package name in question).

These are likely the first sudo commands you’ll have to use, but as you’ve learned above any command can follow sudo, but you should only use ones that need higher privileges with it.

Related posts

• Örneklerle Linux FIND Komutu

• Linux için Windows'u Bırakmak için 5 Harika Neden

• HDG Açıklıyor: UNIX Nedir?

• Hacking İçin En İyi 9 Linux Dağıtımı

• Terminal Hileleri: Terminali çalar saat olarak kullanın

• Ubuntu Kurulumunuzu Hızlandırmanın 6 Kolay Yolu

• Linux'ta Yazılım Paketleri Nasıl Derlenir

• Ubuntu'daki Komut Satırını Kullanarak Biçimler Arasında Görüntüleri Dönüştür

• Herhangi Bir İşletim Sisteminden Linux Mint'e Uzaktan Bağlanmanın En Kolay Yolu

• Linux'ta Bir Dosya veya Dizin Nasıl Silinir

• Linux Dizin Yapısında Nasıl Gezinilir ve Kullanılır

• Ubuntu'da Ana Bilgisayar Adınızı Bulun ve Değiştirin

• Ubuntu'da Neredeyse Her Yazıcı Nasıl Kurulur

• En Son Ubuntu'ya Nasıl Yükseltilir

• Ubuntu'da Bir Programı Zorla Kapatın

• İş Akışınızı Hızlandırmak İçin 10 Ubuntu Klavye Kısayolu

• Ubuntu Terminalinden Bilgisayarınızı Kapatın ve Yeniden Başlatın

• En İyi 5 Linux Oyunu

• GNOME Linux'ta Masaüstü Simgelerini Göster ve Gizle

• Linux'ta İnode'lar Nedir ve Nasıl Kullanılır?